Wracając z Gór Sowich zatrzymaliśmy się po drodze w niewielkim Krzeszowie.

Krzeszów wprawdzie jest niewielki, ale ma bardzo dobry marketing – znaki kierujące do wsi znajdują się na okolicznych głównych drogach. Krzeszów to mała miejscowość położona w Kotlinie Kamiennogórskiej na Dolnym Śląsku, w leśnej dolinie rzeki Zadrny. W tej sudeckiej wsi znajduje się monumentalny kompleks pocysterski tworzony przez najwybitniejszych twórców barokowych, istnych mistrzów w dziedzinie malarstwa, rzeźby czy architektury. Stworzyli oni unikalny przykład sztuki komplementarnej, w której iluzja miesza się z rzeczywistością, a granice między poszczególnymi dziedzinami zostały zatarte.

Ufundowane w 1292r. opactwo cystersów miało za zadanie przyczynić się do duchowego, kulturalnego i gospodarczego rozwoju Kotliny Kamiennogórskiej, nazywanej w średniowieczu Porta Lubavia – Bramą Lubawską

Centralne miejsce zajmuje tutaj bazylika mniejsza pw. Wniebowzięcia N.M.P. Jest to jedyny obiekt dostępny dla nas do zobaczenia w środku. Wszystkie inne obiekty są zamknięte, a otwiera się je jedynie po uiszczeniu stosownej opłaty za zwiedzanie.

Bazylika pw. Wniebowzięcia N.M.P. została wybudowana w ciągu zaledwie siedmiu lat (172801735) z fundacji opata Innocentego Fritscha. Uderza swoją monumentalną formą i wspaniałą fasadą. W ołtarzu głównym króluje od wieków Matka Boża Łaskawa, której ikona powstała na początku XIIIw., co czyni ja najstarszą ikona w Polsce i w Europie Środkowej. Powyżej ikony zobaczyć można obraz Petera Brandla. Rzeźbiarskie stalle z lat 1730-1735 to dzieło Antoniego Dorasila. Ambonę po 1736r. wykonał Anton Stenzel i Antonio Dorasil. Barokowy prospekt organowy z lat 1732-1737 zbudował Michał Engler Mł. W bazylice bardzo ciekawe miejsce – mauzoleum. W mauzoleum tym spoczywają szczątki twórców Krzeszowa oraz potęgi sudeckiego księstwa – Pistowie świdnicko-jaworscy. W dwukopułowym wnętrzu zdobionym freskami Georga W. Neunhertza ustawione są gotyckie nagrobki z XIVw. księcia Bolka I i Bolka II. Niestety nie było ono dostepne dla nas do zwiedzenia.

Os średniowiecza do krzeszowskiego sanktuarium przybywają Polacy, Czesi, Niemcy i Serbołużyczanie. W bazylice swoje dzieła pozostawili tacy malarze jak Georg Neunhertz, Peter Brandl, Felix Scheffler czy Johannes Hoffmann. Figury i dzieła snycerskie wyszły spod dłuta Ferdinanda Brokoffa, Antona Dorasila czy Mattiasa Brauna.

Nieopodal kościoła mariackiego wzniesiono kościół bracki pw św. Józefa, w którym dzieło swojego życia postawił najwybitniejszy malarz śląskiego baroku, „śląski Rembrandt”, Michael Willmann. Zbiór polichromii opowiadający historię patrona świątyni jest największą kolekcją fresków na północ od Alp. Kościół ufundował opat Bernard Rosa na potrzeby założonego przez niego Bractwa Św. Józefa. Budowę w latach 1692-1696 prowadził Martin Urban, a po zawaleniu się wież w 1693r. kontynuował Michael Klein. W fasadzie kościoła znajdują się figury św. Rodziny z 1667r. Wnętrze kościoła jest jednonawowe z rzędami kaplic bocznych i emporami (wewnętrznymi galeriami) powyżej. Ołtarz główny pochodzi z 1755r. i jest dziełem Josepha A. Lachela. Tabernakulum z 1677r. wykonał George Schrotter.

Dom Opata jest usytuowany po północnej stronie dziedzińca. Powstał w 1734r. Ten barokowy obiekt wzniósł prawdopodobnie Joseph A. Jentsch. Jego regularna bryła o trzech kondygnacjach nakryta została wydatnym dachem mansardowym. W fasadzie został umieszczony balkonowy portal, a wszystkie okna otrzymały kamienne obramienia. Obecnie budynek pełni swą pierwotna funkcję domu gościnnego.

Na terenie opactwa znajdują się się jeszcze budynki klasztorne – Klasztor Sióstr Benedyktynek. Pierwszy klasztor dla Benedyktynów z Opatowic ufundowała w 1242r. księżna Anna. Na ich miejsce książę Bolko I sprowadził w 1289r. Cystersów z Henrykowa. W 1426r. opactwo zostało zniszczone przez husytów, a następnie podupadło w XVIw. ze względu na szerzącą się reformację i podczas wojny trzydziestoletniej. Złota era klasztoru przypada na drugą połowę XVIIw. gdy staje się najważniejszym ośrodkiem kontrreformacji na Śląsku i przeżywa barokową rozbudowę. Lata 1741-1810 to powolny upadek opactwa po zajęciu Śląska przez prusy zakończony sekularyzacją dóbr klasztornych. W 1919r. osiedlają się w klasztorze Benedyktyni z Emaus pod Pragą. W 1940 urządzono w nim obóz dla pzresiedlonych, a później dla Żydów, a w 1943 składnicę sztuki. W 1946r. Benedyktyni zostają przesiedleni do Wimpfen am Neckar, a w ich miejsce przybywają przesiedlone ze Lwowa Benedyktynki. Opactwo zachowała średniowieczny układ. Do kościoła zakonnego przylega od południa budynek klasztoru, a od zachodu poprzedza go dziedziniec otoczony zabudowaniami pomocniczymi.

Wyjeżdżając z Krzeszowa, w okolicy natknęliśmy się na bardzo ciekawą formację skalną zwana Diabelską Maczugą. Ten piaskowcowy, ponad 7 metrowy ostaniec skalny znajduje się w centralnej części Gorzeszowa. Jest to pomnik przyrody, który ze względu na swój charakterystyczny kształt spłaszczonego słupa nosi nazwę „Diabelskiej Skały” lub „Czarciej Skały”. Ze skałą wiążą się miejscowe legendy, typowe w swojej treści, np. o diable i dzwonach kościelnych. O popularności Diabelskiej Maczugi świadczy choćby fakt, że przed wiekami została ona uwieczniona na jednym z fresków autorstwa Michała Willmanna i do dziś znajduje się w krzeszowskim kościele. Na przedniej ściance ostańca, ponad 100 lat temu, umieszczona została tablica z datami 1813-1913, upamiętniająca setna rocznicę „Bitwy Narodów” pod Lipskiem, stoczonej w dobie wojen napoleońskich.

Teren gminy Kamienna Góra jest niezwykle atrakcyjny pod względem geologicznym i przyrodniczym. Jest tu wiele grupek skał o ciekawych kształtach i legendach…

Informacje Praktyczne: