konkurs na palmę wielkanocną w Lipnicy Murowanej
Lipnica Murowana to urokliwa wieź położona w południowej części województwa małopolskiego (pomiędzy Krakowem a Nowym Sączem). Miejsce to jest ważnym punktem na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Co ciekawe wieś ta przez wiele wieków była … miastem. Prawa miejskie otrzymała w 1326r. Do dziś stanowi przykład typowej zabudowy miejskiej średniowiecznej osady o o charakterze targowym. Parterowe domy podcieniowe, zwrócone szczytami ku rynkowi zbudowano w XVIII wieku. Lipnica do czasów zaborów była dużym miastem posiadającym starostwo. Pod koniec 1834 r. majątek w Lipnicy Dolnej, Lipnicy Górnej, Lipnicy Murowanej oraz folwark w Królówce (za 31 250 zł.) kupił Kazimierz Janota Bzowski. W końcu w 1934r. osada utraciła prawa miejskie.
I pewnie mało kto usłyszałby o Lipnicy Murowanej i okolicy gdyby nie dwie atrakcje, które czynią ten region zupełnie wyjątkowym:
1. drewniany kościół pw. św. Leonarda z XVw. (w miejscowości graniczącej z Lipnicą Murowaną – w Lipnicy Dolnej);
Ten cmentarny kościółek to istna perła średniowiecznej architektury drewnianej i w 2003r. wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Zbudowany pierwotnie w 1141r. na miejscu dawnej gontyny pogańskiej, kryje wewnątrz słup pogańskiego bożka Światowida, na którym wsparty jest ołtarz. Dodatkowo we wnętrzu znajdują się wyjątkowo cenne zabytki dawnego malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego. Ściany i strop pokrywają malowidła z różnych okresów, począwszy od gotyckich aż po barkowe. Parapet chóru muzycznego zdobią zaś pełne ekspresji ludowej unikalne malowidła, ilustrujące Dekalog. Jeszcze do niedawna w kościółku znajdowały się trzy zabytkowe ołtarze tryptykowe – były one wielokrotnie wzmiankowane i omawiane w literaturze fachowej. Jednak w nocy z 5 na 5 lipca 1992 r. było włamanie i ołtarze zostały wykradzione. Szczęśliwie odzyskane tryptyki znajdują się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. W kościele pozostawiono ich kopie. Ołtarz główny dedykowany patronowi kościoła św. Leonardowi powstał w warsztacie krakowskim w początku XVI w. Wcześniejszy był ołtarz boczny ze sceną Adoracji Dzieciątka Jezus (w polu środkowym), jeszcze ze schyłku XV w. Interesujący był również trzeci tryptyk, dedykowany św. Mikołajowi z około 1530 r. Oryginalnym elementem wyposażenia jest też rzadki XVII-wieczny instrument muzyczny, tak zwany pozytyw szkatulny, jeden z siedmiu zachowanych w Polsce. Wciąż można na nim grać.
W 1997r. nieomal nie uległ zagładzie. Gdy wylała Uszawica, woda naruszyła fundamenty. Kościół uratowano przed porwaniem przez rwącą rzekę, przywiązując go linami do rosnącego w pobliżu potężnego dębu.
2. konkurs Lipnickich Palm i Rękodzieła Artystycznego na palmę wielkanocną organizowany od 1958 roku. Celem konkursu jest wyłonienie najwyższej palmy, ale też zachęcenie mieszkańców okolicznych wiosek, by utrzymywali tradycję swoich przodków.
Kolorowe, wysokie na parę metrów, pełne kwiatów z bibuły i wstążek palmy są powodem, dla którego w Niedzielę Palmową warto przyjechać do Lipnicy Murowanej. Jest to niezwykle interesujące wydarzenie – pełne małopolskiego kolorytu i fantastycznej energii. Przygotowanie palmy zajmuje gospodyniom około miesiąca, prace ruszają gdy tylko rozpocznie się Wielki Post. Tworzy się je od wieków, miały one chronić ludzi i całe domostwa przed wszelkim złem i niedostatkiem. Zwyczajowo z poświęconych palm robi się krzyżyki i zawiesza w obejściach. Na szczęście. Z podobnych powodów nie wyrzuca się też puszystych wierzbowych kotków, tylko dodaje się je zwierzętom do paszy. Najwyższe palmy prezentowane w konkursie osiągały już ponad 30 metrów wysokości.
1 kwietnia 2012r.
