Niedzica

Niedzica to wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, położona jest u podnóży góry Cisówki (777 m) i Hombarku (743 m) – szczytów Pienin Spiskich.

Wieś została lokowana przez comesa spiskiego Rudgera z Tyrolu, za nadania króla Węgier Andrzeja II w 1209r. i przez stulecia stanowiła część państwa węgierskiego. Po rozpadzie Austro-Węgier, na podstawie przesłanek etnicznych, została ostatecznie w 1920 r. przyznana Polsce wraz z tzw. Zamagurzem.

W Niedzicy znajduje się szereg zabytków, ale zdecydowanie największymi atrakcjami są sam Zalew Czorsztyński (dominujący element w całej okolicy) oraz średniowieczny zamek.

Zamek Dunajec najprawdopodobniej powstał w początkach XIV w. Pierwszy raz nazwa zamek Dunajec (łac. novum castrum de Dunajecz) pojawiła się w dokumencie z 1325 r. Zbudowany został przez węgierskiego kolonizatora ziem granicznych Rykolfa Berzeviczego ze Strążek, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej budowli obronnej. Początkowo zamek ten stanowił węgierską strażnicę na granicy z Polską.

W 1470 przeszedł w ręce rodu Zapolyów, następnie, na okres 60 lat w posiadanie Łaskich (Hieronima, a później jego syna Olbrachta). Znany z hulaszczego trybu życia Olbracht Łaski zamek najpierw zastawił, a później sprzedał Jerzemu Horváthowi, który starannie go odbudował, przekształcając przy okazji w okazałą renesansową rezydencję (w znacznej części w takiej postaci zachował się po dziś dzień). W 1858 r. zamek przejął kolejny węgierski ród – Salamonowie. Po zakończeniu I wojny światowej zamek znalazł się na terytorium Polski. Własnością Salamonów pozostawał aż do 1945 r. Gdy władza ludowa znacjonalizowała ten prywatny majątek, ostatnia z rodu Ilona hrabina z domu Bethlen wyjechała do Budapesztu. Jej ostatnią wolą było by pochować ją na rodzinnym cmentarzu w Niedzicy. I tak się właśnie stało kilka lat temu.

Położony na stromej skale o wysokości 566m npm, zamek niedzicki był plenerem wielu filmów. Od marca 1955 r. kręcono tutaj zdjęcia do filmu Zemsta na podstawie komedii Aleksandra Fredry. Zamek był również miejscem realizacji zdjęć m.in. do seriali telewizyjnych Janosik oraz Wakacje z duchami.

Z zamkiem wiąże się ciekawa historia o „białej damie” – Uminie. Umina to postać legendarna, podobno córka Sebastiana Benesza de Berzeviczy z rodu węgierskiego-morawskiego, który w XVIIIw. podróżował po świecie i trafił do Peru. Tam związał się z inkaską kobietą szlacheckiego pochodzenia. Umina wyszła za mąż za bratanka Tupaca Amaru II, przywódcy inkaskiego powstania przeciwko hiszpańskim konkwistadorom w latach 1780-1781. Przed prześladowaniami zbiegła z mężem, synem Antoniem i ojcem. Legenda m owi też, ze zabrali ze sobą inksaki skarb.

W Wenecji mąż Uminy został zasztyletowany. Dopadła go zemsta Hiszpanów. Pozostała trójka szukała schronienia na Węgrzech, na zamku w Niedzicy (należącego do rodu Berzeviczych). Ale dramat się nie zakończył. Na dziecińcu zamku w |Niedzicy zasztyletowana została także Umina. Podobno pochowano ją w srebrnej trumnie i po latach odnaleziono kipu, zapis sporządzony ze sznurków „pismem węzełkowym”, stosowanym przez Indian w czasach prekolumbijskich. Może kipu wskazywało miejsce ukrycia skarbu… Jednak skarb do dziś nie został odnaleziony.

Dzisiaj w zamku mieści się muzeum, hotel oraz restauracja. W środku można zwiedzić komnaty oraz wyposażenie z ekspozycją ukazującą historię zamku oraz wyposażenie typowe dla siedziby szlacheckiej. Niżej znajduje się część więzienna, w której podobno przetrzymywany był Janosik i gdzie do tej pory znajdują się dyby. Z dwóch tarasów widokowych podziwiać można całą okolicę: Pieniny, zaporę zbudowaną w 1980r., oraz ruiny zamku w Czorsztynie po przeciwległej stronie Dunajca.

sierpień 2007r.