Nikiszowiec
Nikiszowiec i Giszowiec to stuletnie osiedla górnicze w Katowicach. Oba miały jednak nieco inną historię.
Giszowiec zaprojektowano jako miasto ogród ze stylizowanymi na wiejskie domkami. W latach 70. decyzją ówczesnych władz na teren tego unikatowego osiedla wjechały buldożery, niszcząc dużą część zabudowy. Do dziś ostała się tylko niewielka uliczka, a na niej kilka domków.
Nikiszowiec ma klimat przedwojennego miasteczka, w którym zatrzymał się czas. Stworzony został w 1924r przez niemieckich architektów Jerzego i Emila Zillmannów absolwentów Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Berlinie. To pruska solidność, która kazała właścicielom kopalni Giesche zadbać o komfort mieszkaniowy tutejszych robotników stworzyła to „miasto w mieście”. Sto lat temu pomyślane było jako dzielnica idealna. Dziewięć różnej wielkości, zamkniętych pierścieniowo bloków, otacza duże podwórka. Budynki mają trzy piętra, a na każdym znajdowały się cztery mieszkania robotnicze o powierzchni 63 metrów kwadratowych. Przypadały na nie dwie wspólne toalety. Ideą architektów było to, żeby mieszkańcy mieli tu wszystko, co jest niezbędne do życia. Dlatego na podwórku zbudowane zostały chlewiki i piece do wypiekania chleba. Powstał też potężny kościół, dom noclegowy, szpital, ochronka, a także łaźnie, sklepy i szkoły.
Mogło tu zamieszkać siedem tysięcy osób. Architekci wiele uwagi poświęcili detalom domów, każdy z nich miał indywidualne zdobienia, wykusze, kolorystykę. Elementem wspólnym wydają się okna. Pomalowane dookoła czerwoną farbą wyraźnie odbijające się od ciemniejszych murów.
Kamienica na rynku ozdobiona różami, przez jednych uważana za kicz, przez innych przejaw odważnej secesji. Charakterystyczne są przecinające ulice arkady, łączące leżące naprzeciw budynki. Zamknięty układ budynków z bryłą kościoła przywodzi na myśl średniowieczne miasteczko gdzieś na południu Europy.
Centralnym punktem osiedla jest plac Wyzwolenia z neobarokowym kościołem o dwóch wieżach – kościół św. Anny.
W 1978r. Nikiszowiec został uznany za zabytkowy zespół architektoniczno-urbanistyczny. Jest jedną z wielu atrakcji na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Przez lata zaniedbane, dziś przeżywa swoją drugą młodość. Jest to obecnie miejsce bardzo modne.
22 listopada 2012r.
