puchowe ubranka

Chyba najczęściej zadawanym mi pytaniem po powrocie z wypraw wysokogórskich jest:

– A jak tam jest zimno? Jak tam była temperatura?

Niestety nie wożę ze sobą termometru, a poza tym temperatura odczuwalna – zależna od wiatru – i tak nie jest mierzalna. Inaczej się czuję gdy wiatr jest słaby, a zupełnie inaczej gdy wieje, jestem zmęczona i głodna.

Tym samym muszę wyjaśnić, że zimą w Polsce nie chodzę w krótkim rękawku. Nie jestem wielbicielką niskich temperatur. Wręcz przeciwnie – bardzo szybko marznę. W pracy walczę z klimatyzacją, a na zdziwienie wyrażane słowami:

– To jak Ty tam w górach dajesz sobie radę?

Odpowiadam:

– Mam najlepszą możliwą odzież i śpiwór najwyższej klasy światowej.

Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością mogę stwierdzić, że miałam najlepszy śpiwór spośród wszystkich wspinaczy „walczących” w tym roku w górach Tienszan. Oczywiście mój śpiwór to śpiwór puchowy. Może ktoś miał równie dobry śpiwór, ale że lepszy… nie wierzę (a w różnych jamach śnieżnych naoglądałam się kto w czym śpi).

Mam to szczęście, że od wielu już lat wspiera mnie firma PAJAK, produkująca m.in. produkty z puchu swetry puchowe i śpiwory. W 100% polegając na marce firmy nigdy nie musiałam się zagłębiać w puchowe tajniki. Z puchówek PAJAKA korzystam na wszystkich swoich wyprawach i  jestem pod tym względem w pełni usprzętowiona. Ale co jeżeli miałabym rozejrzeć się na rynku i sama zadecydować?

Tatry Zachodnie zimą w swetrze puchowym

Oto krótki poradnik po puchowym świecie.

1. Sweter puchowy. Po co to?

Sweter puchowy czyli lekka kurtka puchowa. Można ją nosić jako zewnętrzną kurtkę lub jako warstwę wewnętrzną (np. zamiast polara). Ja swój sweter puchowy mam na każdym wyjeździe górskim. W górach wysokich używam go w bazie (na wyjścia powyżej mam specjalistyczną kurtkę puchową). W polskich górach zimą noszę go na trasie. W polskich górach latem często ubieram go na noc – podczas biwaków. To dla mnie najbardziej uniwersalny element mojej górskiej garderoby. Nie ma lepszej alternatywy jeżeli chodzi o szybkie rozgrzanie lub zapewnienie sobie ochrony przed wychłodzeniem po długotrwałym wysiłku. Dodatkowym atutem jest fakt, że taki puchowy sweter można spakować do niewielkich rozmiarów pokrowca.

2. puchowa czyli co jest w środku?

Niezależnie od niuansów konstrukcyjnych konkretnego modelu naturalne wypełnienie, zastosowane do przygotowania kurtki, to mieszanina puchowych piór (tzw. puchu) i drobnych piór (pierza). Stosunek puchu do pierza w przypadku swetrów puchowych wyrażają najczęściej proporcje 90/10, czyli 90% cząstek puchu i 10% pierza (drobnych piórek). Proporcje jednego do drugiego ustala producent. Jednak zupełne wyeliminowanie pierza jest obecnie technologicznie niemożliwe. Zresztą całkowita utrata pierza równałaby się utracie sprężystości wypełnienia. Z kolei za właściwości izolacyjne odpowiada czysty puch.

Do wypełnienia produktów puchowych najczęściej używa się puchu gęsiego (najlepszy) lub kaczego.

Teoretycznie najlepszy puch to puch z kaczek edredonowych (kaczki w Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową; aby zebrać dostateczną ilość pierza trzeba pozyskać je z dziesiątek gniazd, bo każde dostarcza 28-35 g; zbieranie puchu tych ptaków przez wieki przyczyniło się do wymarcia gatunku na wielu terenach pierwotnego zasięgu). Ze względu na niemożność pozyskania puchu z edredonów, najczęściej wykorzystuje się puch gęsi i puch kaczy (zwykłych kaczek). Za najlepszy puch na świecie uchodzi polski puch z gęsi – potwierdzają to zagraniczni producenci, którzy konsekwentnie skupują nasze pióra.

3. cuin

Kupując odzież i śpiwory puchowe spotkamy się z oznaczeniem określającym „cuin”. Jest to parametr określający stosunek objętości do wagi czyli siłę sprężystości jaką posiada puch. Im wyższa liczba cuin, tym lepiej czyli cieplej. Im puch jest bardziej sprężysty, tym wypełni większą przestrzeń, przy takiej samej wadze próbki, pod standardowym obciążeniem. Parametr, określający tą najważniejszą cechę puchu, podaje się w calach sześciennych na jedną uncję ( z ang. cubic inch CUIN ). Np. puch o parametrze 750 CUIN oznacza, że próbka ważąca 28 g zajmie 750 cali sześciennych objętości ( 12 l )

4. jak to działa?

Na początek warto wyjaśnić: puch nie grzeje, puch izoluje. Ubierając odzież puchową lub kładąc się do puchowego śpiwora odseparowujemy się od niekorzystnych warunków atmosferycznych. Ale ciepło które

powstanie wewnątrz, to zasługa naszego organizmu – my je produkujemy. Stąd na przykład idąc na atak szczytowy na Mount Everest pod kurtką i spodniami puchowymi miałam tylko zimową bieliznę – chodziło o to by pozwolić wyprodukowanemu ciepłu swobodnie krążyć pod puchem. Suchy puch nie ma sobie równych jako izolator. Powietrze zgromadzone w gęsim puchu daje odczucie momentalnego ogrzania, a przy tym utrzymuje się dłużej w kanałach między sprężystymi piórami.

5. wady puchu naturalnego

Naturalny puch jest 2 razy cieplejszy od najlepszego sztucznego ocieplenia. Ale niestety nie ma róży bez kolców. Wystarczy deszcz by puchowy sweter lub kurtka całkowicie straciły swe izolacyjne właściwości aż do momentu swego całkowitego wyschnięcia. Remedium na brak wodoodporności puchu jest proces zwany hydrofobizacją w wyniku którego powstaje puch hydrofobowy. Jest to zaimpregnowany gęsi puch, który cechuje znacznie ograniczona absorpcja wilgoci. Dodatkowo taki puch schnie szybciej niż puch tradycyjny. Niestety nie jest aż tak trwały jak naturalny puch bez impregnacji.

6. to może puch syntetyczny?

Często słyszy się o puchu sztucznym jak o alternatywie dla naturalnej wersji wypełnienia. W odróżnieniu od gęsiego czy kaczego izolatora puch syntetyczny to po prostu włókna poliestrowe. Najczęściej stosuje się dwa ich główne rodzaje:

– włókna cięte – o lepszych właściwościach izolacyjnych, ale mało odporne na zużycie – z każdym kolejnym kompresowaniem dochodzi do nieodwracalnej degradacji tych włokiem

– włókna ciągłe – niższy poziom izolacji, ale o zdecydowanie większej trwałości

Równolegle do tych dwóch rodzajów włókien na rynku spotkać można ocielpiny będące mieszanką włókien ciętych i ciągłych. W ostatnich latach dołączyły do nich zupełnie nowe rozwiązania, oparte na innowacyjnych przestrzennych kształtach mikrowłókien.

Sztuczne wypełnienie wygrywa z naturalnym tylko w jednym aspekcie – w sytuacji przemoczenia. W takim przypadku wypełnienie syntetyczne nadal będzie gwarantowała wysoki poziom izolacji termicznej. Wszystko to dzięki procesowi hydrofobizacji i powlekania włókien dodatkową warstwą DWR. W rezultacie powstaje efekt „odpychania wody”. Woda nie zmienia parametru rozprężności wypełnienia, co gwarantuje dobrą termikę nawet przy mocnym przemoczeniu.

7. jak dbać o puch

Bardzo ważne jest odpowiednie przechowywanie puchu. Ze względu na naturalną sprężystość puchowego wypełnienia nie powinniśmy przechowywać w workach kompresyjnych. Po powrocie z wycieczki powinniśmy kurkę powiesić w przewiewnym, suchym i dobrze wentylowanym miejscu. W ten sposób pozwalamy puchowi wyschnąć i wrócić do pierwotnego stanu. Puch w ściśniętej i niewysuszonej kurtce będzie się zbijał i nieprzyjemnie pachniał. Moje śpiwory i kurki zajmują niemal całą moją garderobę. Prężą się i wietrzą w swobodnym zwisie.

8. jak prać

Puch (i ten naturalny i ten syntetyczny) można samodzielnie prać  w domu. W tym celu wybieramy delikatny płyn piorący lub specjalistyczny detergent do prania puchu. Często pierwszą przeszkodą, z jaką przyjdzie się nam zmierzyć będzie dość spora objętość niektórych modeli puchowych produktów, które swoimi rozmiarami wyraźnie przekraczają pojemność bębna pralki. By temu zaradzić, namoczmy naszą kurtkę w wodzie i niezwykle delikatnie ją ściśnijmy, pozbywając się tym samym nadmiaru nagromadzonego w komorach powietrza. Tak przygotowany produkt umieszczamy w pralce i pierzemy, pamiętając o ustawieniu trybu dla odzieży termoaktywnej lub po prostu dla tkanin delikatnych. Temperatura prania

puchu to według wskazań producentów od 30 do maksymalnie 40 stopni Celsjusza. Niezbędne jest natomiast dobre wypłukanie pozostałości detergentu. Standardowe płukanie nie wystarczy – czasem trzeba płukać po pięć i więcej razy. Musimy się spieszyć, bo jak wiadomo naturalny puch nie lubi wilgoci.  Najskuteczniejsza metoda to suszenie w bębnowej suszarce przy temperaturze zalecanej przez producenta. Alternatywą – w razie braku suszarki – jest powieszenie kurtki / śpiwora w przewiewnym, nasłonecznionym i ciepłym miejscu. Musimy jednak pamiętać, by susząc w ten sposób puch, trzeba produkt co jakiś czas oklepać i napowietrzyć, tak by nie doszło do zbicia puchu.

Nie można używać detergentami zawierającymi zmiękczać – struktura puchu jest bardzo podatna na uszkodzenia, a silne detergenty w znaczny sposób wpłyną na pogorszenie jego jakości.

w obozach wysokogórskich ogrzewa mnie puch naturalny