Zdziar

Duża góralska wieś (1350 mieszkańców), położona przy Drodze Wolności, na granicy między Tatrami Bielskimi a Magurą Spiską. Powstała w drodze kolonizacji wołoskiej w II połowie XVI w. i należała początkowo do majątku lendackiego Horváthów-Palocsayów. Osadnictwo trafiło tu zarówno z terenów polskich, jak i ze słowackiego Spisza. Osadnicy byli przede wszystkim rolnikami, pasterzami, węglarzami, a od XIX wieku zajmują się obsługą ruchu turystycznego. W roku 1918 i 1938 miejscowość była zajęta przez polskie wojsko. Miejscowość jest znana z wyjątkowych ludowych ubiorów.

Lokalne budownictwo wykazuje duże wpływy podhalańskie, choć przeważa klasyczny spiski układ zagród ustawianych w czworoboki z podwórkiem w środku, do którego wjazd prowadzi przez ozdobne bramy. Większość starych domów kryta jest gontami. Kilka części wsi stanowi tzw. pamiątkę słowackiej kultury narodowej. Nadal żywy jest tu góralski folklor, działalność prowadzą zespoły regionalne. W centrum Zdziaru znajduje się kościół katolicki z 1831 roku i cmentarz. Większość mieszkańców tej oraz okolicznych miejscowości (Jaworzyna Spiska, Osturnia, Frankowa) posługuje się w życiu codziennym polską gwarą spiską identyczną z mową używaną na polskim Spiszu – bardzo podobną do gwar sądeckich i podhalańskich. Gwary te należą do dialektu małopolskiego.

W ostatnich latach wieś nabiera w coraz większym stopniu charakteru miejscowości rekreacyjnej, przede wszystkim narciarskiej. Buduje się wiele nowoczesnych willi i pensjonatów, prowadzących wynajem kwater.

Zdziar jest niezmiernie urokliwą osadą – zwłaszcza zimą. Góralskie zagrody – budowane z grubych bali chałupy mają pomalowane  na niebiesko ogacenia oraz czerwone ramy okienne otoczone białym jodełkowym wzorem.

Pięknie zdobione okiennice i drzwi domów i biały śnieg dookoła to wymarzony obiekt w kadrze każdego fotografa.

luty 2007r.